Η Ναυσικά της Κοιλάδας των Ανέμων (1984)
Kaze no tani no Naushika (1984)"Η Ναυσικά της Κοιλάδας των Ανέμων" - "Nausicaa of the Valley of the Wind"
★★★★★★★★★☆
Χίλια χρόνια μετά από έναν ολέθριο πόλεμο που κατέστρεψε το οικοσύστημα του πλανήτη, οι λιγοστοί άνθρωποι που επιβιώνουν ζουν σε διάσπαρτα μικρά βασίλεια έξω από τις Τοξικές Ζούγκλες που εξαπλώνονται. Η Ναυσικά, πριγκίπισσα της Κοιλάδας του Ανέμου, με τη βοήθεια του εξερευνητή Lord Yupa και του Asbel, του νεαρού πρίγκιπα του γειτονικού βασιλείου του Πέτζαϊτ, προσπαθεί να φέρει την ειρήνη στον κόσμο των ανθρώπων και να προστατεύσει τα πλάσματα της ζούγκλας από το πολεμικό βασίλειο της Τολμέκια. (117 λεπτά) (Ηλικία: 7+)
Σκηνοθεσία: Χαγιάο Μιγιαζάκι
Ηθοποιοί: (Ιαπωνικά) Σούμι Σιμαμότο, Γκορό Νάγια, Γιότζι Ματσούντα, Γιοσίκο Σακακιμπάρα, Ιεμάσα Καγιούμι, Ιτσίρο Ναγκάι
(Αγγλικά) Άλισον Λόμαν, Πάτρικ Στιούαρτ, Σάια ΛαΜπάφ, Ούμα Θέρμαν, Κρις Σαράντον, Έντουαρντ Τζέιμς Όλμος
Ο Χαγιάο Μιγιαζάκι προσαρμόζοντας το ομώνυμο manga που είχε γράψει και εικονογραφήσει δύο χρόνια νωρίτερα, σκηνοθέτησε αυτή την πρωτοποριακή δυστοπική περιπέτεια επιστημονικής φαντασίας, η οποία τιμήθηκε με το βραβείο Animage Anime Grand Prix. Η παραγωγή της ταινίας Η Ναυσικά της Κοιλάδας των Ανέμων (1984) έγινε από το στούντιο άνιμε Topcraft. Τον επόμενο χρόνο, χάρη στην επιτυχία της Ναυσικά, το Topcraft αναγεννήθηκε από τους Μιγιαζάκι, Ισάο Τακαχάτα, Τόσιο Σουζούκι και Γιασουγιόσι Τοκούμα ως Studio Ghibli, το πολυβραβευμένο και μεγαλύτερο στούντιο animation της Ιαπωνίας. Ως εκ τούτου, αν και δεν φέρει επίσημα τη σφραγίδα του Studio Ghibli, η Ναυσικά θεωρείται η πρώτη του παραγωγή, αν και τυπικά αυτή η διάκριση ανήκει στο Laputa: Το Κάστρο στον Ουρανό (1986).
Τα θέματα της Ναυσικά
Ως πρώτο προσωπικό κινηματογραφικό εγχείρημα του Μιγιαζάκι, η ταινία λειτουργεί ως ξεκάθαρη δήλωση της αποστολής του. Ο δημιουργός εισήγαγε σε αυτή πολλά από τα επαναλαμβανόμενα θέματα στα οποία αφιέρωσε την μακρόχρονη καριέρα του. Η ιστορία της Ναυσικά περιλαμβάνει την προτροπή για ανάπτυξη οικολογικής και πασιφιστικής συνείδησης, τη γυναικεία ενδυνάμωση, τα δικαιώματα των ανθρώπων και των ζώων, τη γοητεία της πτήσης, τη δύναμη της αγάπης και την εξέταση της απληστίας, του φόβου και της αυταπάτης ως ρίζες του κακού.
Τα καλλιτεχνικά στοιχεία
Η ταινία επίσης παρουσιάζει μια στροφή από την προηγούμενη σχεδιαστική τεχνική του Μιγιαζάκι σε αυτό που θα γινόταν τελικά το σήμα κατατεθέν του. Οι εκφραστικοί χαρακτήρες, άνθρωποι, πλάσματα ακόμα και μηχανές, κινούνται με χάρη μέσα σε έναν λεπτομερή, συνεχώς μεταβαλλόμενο κόσμο. Τα πλούσια σκηνικά κυμαίνονται από άγονες ερήμους, αγροτικές περιοχές και μεσαιωνικές πόλεις σε κρυστάλλινα υπόγεια σπήλαια και πλούσιες ζούγκλες. Τη νοσταλγική, συναισθηματική και συχνά επική ατμόσφαιρα αναδεικνύει περαιτέρω η εξίσου ποιητική μουσική επένδυση του Τζο Χισαΐσι. Η Ναυσικά αποτέλεσε την πρώτη από τις 11 συνεργασίες των δύο καλλιτεχνών.
Η πλοκή
Στο μακρινό μέλλον, χίλια χρόνια μετά τον αφανισμό του βιομηχανικού πολιτισμού από μια καταστροφική σύγκρουση γνωστή ως «Επτά Ημέρες της Φωτιάς», η γη είναι μια μετα-αποκαλυπτική δυστοπία. Οι Τοξικές Ζούγκλες, τα δηλητηριώδη δάση όπου ζουν γιγαντιαία μεταλλαγμένα έντομα, έχουν κυριεύσει τον πλανήτη και απειλούν την επιβίωση των λιγοστών εναπομείναντων ανθρώπινων όντων. Οι άνθρωποι έχουν βρει καταφύγιο σε μικρές κατοικήσιμες περιοχές έξω από τη ζούγκλα και χρησιμοποιούν αεροσκάφη για να ταξιδεύουν πάνω από αυτή.
Χάρη στη θέση του δίπλα στον ωκεανό, το μικρό βασίλειο της Κοιλάδας του Ανέμου επωφελείται από ένα σταθερό αεράκι που κρατά μακριά τα θανατηφόρα αέρια και τους σπόρους της ζούγκλας. Όμως ακόμα και έτσι, πολλοί από τους κατοίκους του έχουν αρρωστήσει, συμπεριλαμβανομένου και του βασιλιά. Η Ναυσικά, η πολυαγαπημένη και σεβαστή έφηβη πριγκίπισσα της Κοιλάδας, έχει αφιερωθεί στο να βοηθά τους ανθρώπους της. Στην προσπάθειά της να βρει μια θεραπεία για την ασθένεια, τολμά να μπαίνει συχνά στην γεμάτη κινδύνους ζούγκλα. Η Ναυσικά εξερευνά τα δάση, συλλέγει δείγματα για τα επιστημονικά της πειράματα, αλλά και απαραίτητες προμήθειες για το βασίλειο της.
Η ζωή στην ειρηνική Κοιλάδα κυλά σχεδόν ειδυλλιακά, μέχρι που προσκρούει δίπλα της ένα φορτηγό αεροπλάνο από το βασίλειο της Τολμέκια. Το φορτίο είναι ένας Γίγαντας Πολεμιστής σε εμβρυακή κατάσταση, ένα από τα ανθρωποειδή όπλα που προκάλεσαν τις Επτά Ημέρες της Φωτιάς. Σύντομα, μαχητικά αεροσκάφη της Τολμέκια εισβάλλουν στην Κοιλάδα, και στρατιώτες εκτελούν τον πατέρα της Ναυσικά. Η ηγέτης των εισβολέων, πριγκίπισσα Κουσάνα, επιμένει να “ενώσει” όλα τα βασίλεια και να χρησιμοποιήσει τον Γίγαντα Πολεμιστή για να καταστρέψει την Τοξική Ζούγκλα.
Τα μηνύματα
Η Ναυσικά που νοιάζεται για τα έντομα και έχει αναπτύξει τρόπους να επικοινωνεί μαζί τους, συνειδητοποιεί πως το σύνολο του φυσικού κόσμου δεν είναι ένας επικίνδυνος εχθρός που πρέπει να καταπολεμηθεί. Αντίθετα, πρόκειται για μια ευεργετική δύναμη με την οποία οι άνθρωποι πρέπει να μάθουν να συμβιώνουν ειρηνικά.
Το περιβαλλοντικό μήνυμα, το οποίο είναι πιο σχετικό σήμερα από ποτέ, προειδοποιεί για μια ανθρωπογενή οικολογική καταστροφή που μπορεί να επέλθει από την απληστία και τον πόλεμο. Η ιστορία συμβουλεύει υπέρ της προστασίας του πλανήτη και του σεβασμού προς όλα τα πλάσματα του. Επίσης κεντρικό θέμα είναι η αποτελεσματικότητα της παθητικής αντίστασης χωρίς τη χρήση βίας, καθώς το μόνο που μπορεί να γεννηθεί από τη βία είναι περισσότερη βία. Ακόμα και η Ναυσικά καλείται να παλέψει με τα δικά της βίαια ένστικτα και όταν πια δεσμεύεται εξ ολοκλήρου στην αποφυγή συγκρούσεων, μετασχηματίζει εξίσου τους ανθρώπους και τα πλάσματα γύρω της.
Η έξυπνη, ανθεκτική, ικανή, άφοβη, ευαίσθητη και προσαρμοσμένη στη φύση Ναυσικά αποτελεί την πρώτη ισχυρή ηρωίδα του Μιγιαζάκι, έναν αρχέτυπο χαρακτήρα που συναντάται σε όλες σχεδόν τις επόμενες ταινίες του.